Vermoeidheid in IgA nefropathie, een Ayurvedisch perspectief

Het gevoel van niet genoeg energie hebben om de dag door te komen…

Misschien ben je nog jong en merk je dat je graag leuke dingen doet, maar heb je het weekend of je vrije tijd toch echt nodig om bij te komen. Of misschien is je batterij halverwege de dag al aan opladen toe, ondanks dat je graag door zou gaan. Je voelt je ouder dan je bent, alsof jouw lichaam je in de steek aan het laten is.

Vermoeidheid is een grote uitdaging. Het is iets wat vaak bij IgA nefropathie patiënten voorkomt. Het variërende verloop van de ziekte en de onzekerheid die dat brengt, helpt natuurlijk niet mee. Helaas wordt vermoeidheid niet altijd gezien als een symptoom van de ziekte en is er ook niet per se heel veel wat er écht aan gedaan kan worden. Vaak wordt er aangeraden om rustig aan te doen en gezond te leven, maar wat is gezond leven? Is er een manier om vanuit eigen kracht je toch weer wat beter te voelen? Vanuit mijn ervaring kan dat wel degelijk.

Ayurveda heeft een holistische blik, alles is verbonden.

Ayurveda, de millennia oude levenswetenschap en geneeskunde uit India (in India is er ook een hele chirurgie tak binnen de Ayurveda). Sommigen zeggen dat het al 5000 jaar bestaat, anderen 10000, het gaat dus al een poosje mee. En het is er dus ook nog steeds, het heeft de test van tijd dus wel doorstaan.

‘Ayur’ betekent leven en ‘veda’ beteken kennis of wijsheid. Het doel van Ayurveda is het behouden van de gezondheid die er is en indien mogelijk het te verbeteren, voor een lang gezond leven. Ayurveda erkent dus ook dat er ziektes zijn die niet te verhelpen zijn. Daar waar mogelijk, doet het wel heel veel om de gezondheid die er nog is zo lang mogelijk te behouden. Interessant dus, in het geval van IgA nefropathie.

Ayurveda heeft een hele grote focus op voeding en leefstijl, aangezien dat de dingen zijn de we dagelijks doen en die ons lichaam doet functioneren. Het gaat uit van het natuurkundige principes van oorzaak en effect mét de logica daarachter. Als er geen logica is, is het geen Ayurveda.
Daarbij, kijkt Ayurveda naar ieders unieke constitutie en leefwijze, en werkt dus heel specifiek met elke situatie.

Voeding, slaap en energiemanagement zijn Ayurveda’s 3 pilaren van gezondheid.

Ayurveda werkt met verschillende principes die je, met de reguliere manier van naar gezondheid kijken, misschien niet echt gewend bent. De 3 pilaren van gezondheid, die Ayurveda hanteert, spelen daarbij een belangrijke rol. Ik leg enkele principes eerst uit, zodat het verband tussen eventuele symptomen waar je tegenaan loopt duidelijker wordt.

Ether, lucht, vuur, water en aarde zijn de 5 elementen welke Ayurveda gebruikt om alles te beschrijven. Alles in het universum bestaat uit een combinatie van de elementen. Door het combineren van de verschillende elementen ontstaan verschillende eigenschappen of kwaliteiten. Deze heten ‘gunas’ in Ayurveda. Met de eigenschappen kun je denken aan dat iets warm of koud is, hard of zacht, scherp of bot/mild, groot of klein, bewegelijk of stabiel, duidelijk of subtiel, droog en olieachtig, helder en troebel, glad en ruw, licht of zwaar enz.

Het zijn niet alleen alle tastbare dingen zoals natuur om ons heen en ons lichaam, maar ook onze geest of onze emoties welke verschillende kwaliteiten kunnen laten zien. Zo kan je bijvoorbeeld een warme, zachte, olieachtige, zwaardere stoofpot maaltijd hebben of een koude, droge salade met harde en ruwe groenten. Je gedachten kunnen helder, duidelijk en stabiel zijn wat je misschien een licht gevoel geeft en een mentale scherpte. Maar gedachten kunnen ook warrig/troebel en bewegelijk zijn, wat je misschien een zwaarder gevoel geeft. Op deze manier kan je aan alles verschillende eigenschappen toekennen.

En waarom zou je dat willen doen?

Om balans te brengen in het lichaam zijn deze eigenschappen enorm nuttig. Wanneer we ervan uitgaan dat – hetzelfde versterkt – en – tegengestelde verminderen – wordt het makkelijker om balans te brengen in het lichaam. Bijvoorbeeld: wanneer je het warm hebt en een vest aandoet en een kop warm water drinkt, zal je het warmer krijgen. Ofwel, hetzelfde versterkt. Wanneer je het warm hebt en je doet je trui uit en gaat in de schaduw zitten met een koel briesje, zal je het minder warm hebben. Ofwel, tegengestelde vermindert. Dat klinkt misschien allemaal vrij simpel en dat is het ook. Al is het tegelijkertijd natuurlijk zo dat je lichaam complex is en er vele dingen tegelijk gebeuren die al dan niet in balans zijn met JOUW normaal.
En wat is jouw normaal dan?

De doshas kan je vergelijken met moderne genetica en epigenetica.

Ayurveda gaat ervanuit dat iedereen met een bepaalde constitutie, jouw blauwdruk, geboren wordt. Je kan dit met je DNA vergelijken. In Ayurveda zijn dit de ‘doshas’. Er zijn er 3: ‘vata’, ‘pitta’ en ‘kapha’. Vata wordt gevormd vanuit de ruimte en lucht element en de bijbehorende energie en kwaliteiten. Pitta vanuit vuur en water en kapha vanuit aarde en water en de bijbehorende energie en kwaliteiten.

Zoals eerder gezegd bestaat iedereen uit een combinatie van alle elementen, en zo komt dus ook elke dosha in jou tot uiting. En zo heeft iedereen zijn unieke ratio vata, pitta en kapha bij geboorte, met meestal een dominantie van 2 van de 3 doshas.

Tijdens het dagelijks leven komen je met verschillende dingen in aanraking, het weer, voeding, jouw leefstijl, andere mensen, de je levensfase, het ritme van de dag of maand, noem maar op. En deze beïnvloeden de doshas, met eigenschappen die hetzelfde zijn of meer tegengesteld. Er kan onbalans ontstaan omdat je te veel of te weinig van jouw doshas hebt. Bijvoorbeeld een Nederlander die veel pitta heeft, wat vuur en water is, maar verhuisd naar de tropen, zal op den duur klachten gaan krijgen van de hitte en vochtigheid. Als deze persoon dan ook nog eens pittig en vet gaat eten, wordt er nog meer van dezelfde vuur en waterkwaliteiten toegevoegd. Dit kan zich dan uiten door diarree, snel geïrriteerd of boos worden, maagzuur, hoofdpijn, zwelling ed.

Wanneer de ziekte niet te genezen is, is er nog genoeg mogelijk om de gezondheid die er nog is te behouden.

En dan nu de 3 pilaren van gezondheid. Deze zijn voeding, slaap en energiemanagement.

De eerste pilaar is voeding. Ergens heel logisch, want daar wordt ons lichaam van gemaakt en functioneert het mee. Nu kijkt Ayurveda niet zo zeer naar de specifieke voedingswaardes zoals je dat misschien gewend bent. Ook hier kijk je weer naar de verschillende gunas, de kwaliteiten of eigenschappen, van dat wat je tot je neemt of dat balans brengt of juist niet.

Een sterke vertering (agni) is essentieel, vooral wanneer je IgA patiënt bent.

En dan nu de 3 pilaren van gezondheid. Deze zijn voeding, slaap en energiemanagement.

En misschien wel het meest belangrijke: de verteringscapaciteit welke de ‘agni’ wordt genoemd. De agni is het verteringsvuur, wat je kan voorstellen als een kampvuurtje in je maag. Om een vuurtje goed gaande te houden moet er goed hout op. Niet te veel (grote, zware maaltijd), niet te weinig (kleine lichte snack/maaltijd), niet te nat (koude, rauwe voeding), maar genoeg, zodat het vuur gevoed blijft. Daarbij is het niet alleen voeding wat verteerd moet worden, ook ervaringen en emoties moeten verwerkt worden door de agni.
Wanneer er dus veel stress is, of veel emotie, heeft je agni al veel te doen. Het is dan belangrijk om gemakkelijk verteerbaar eten tot je te nemen om je lichaam goed functionerend te houden. Helaas is dit meestal niet is waar je naar neigt, waardoor je op dit soort momenten makkelijker ziek wordt of ongemak/pijn kan ervaren.

Een sterke vertering (agni) is essentieel, vooral wanneer je IgA patiënt bent.

Wanneer alles niet goed verteerd kan worden ontstaat er indigestie en ophoping van onverteerde dingen. Ayurveda noemt dit de ‘ama’. Te veel ama creëert ontstekingen en veroorzaakt op langere termijn ziekte.
Hierbij kan je het lichaam zien als een poreus buizenstelsel. Wanneer deze buizen schoon zijn, met een sterke agni en weinig ama, kunnen voedingstoffen naar de juiste plek worden getransporteerd, afvalstoffen worden afgevoerd en alles binnen je lichaam kan moeiteloos communiceren. Wanneer er ophoping van onverteerd voedsel, ervaringen en emoties ontstaan, verstoppen de buizen langzaam. Als dit eventjes het geval is, is dat nog geen probleem, maar hoe meer ama ophoopt, hoe minder je lichaam voedingstoffen tot zich zal kunnen nemen en afval af zal kunnen voeren, met ziekte tot gevolg.

IgA nefropathie is daar een interessant voorbeeld van. De IgA wordt niet goed geproduceerd in het lichaam, klontert samen en hoopt zich op in de nieren. Hier creëert het ontsteking en hoe langer dat duurt hoe groter de schade. In dit geval dus makkelijk vergelijkbaar met ama. Vandaar dat het eiwitverlies in de urine zo’n belangrijke indicator en graadmeter is voor de lange termijn prognose. Hoe meer eiwit in de urine hoe actiever de ontsteking in de nieren, ofwel aanwezigheid van ama wat niet opgeruimd kan worden.

Met dit idee kom ik ook gelijk bij het punt dat een sterke vertering (agni) dus essentieel is wanneer je IgA nefropathie hebt en last hebt van vermoeidheid en andere ‘vage’ klachten. Het gaat dus niet zozeer heel specifiek om WAT je precies eet, maar of dat wat je eet door jou VERTEERD kan worden én of dat bijdraagt aan balans of onbalans in je lichaam. Hoe meer ama ophoping op andere plekken in je lijf, hoe kleiner de kans is dat je lichaam toe komt aan het opruimen rond de nieren. En hoe meer onbalans in je lichaam hoe minder sterk je vertering zal zijn. Je lichaam is gelimiteerd in wat het op een dag kan doen aan herstel en opruiming en heeft goed verteerd voedsel nodig om dat überhaupt te kunnen doen. Zo zie je dat er een verband is tussen de opgehoopte afvalstoffen en je verteringscapaciteit. Dit laat ook zien waarom vermoeidheid zo’n logisch symptoom is. Je lichaam kan het gewoon niet allemaal aan.

Signalen van een slechtere vertering:

Vermoeidheid
Geen hongergevoel
Een opgeblazen gevoel na de maaltijd
Te veel windjes, boertjes etc
Brandend maagzuur, oprispingen of misselijkheid
Hoofdpijn, gevoel van zwaarte, pijn
Slecht slapen
Uitslag, jeuk

In Ayurveda zijn dit allemaal symptomen, onbalans welke zich tot ziekte zullen ontwikkelen als er geen balans wordt gebracht. Hoe eerder je de onbalans herkent hoe makkelijker deze te herstellen is.

Hoe kan je je agni nu versterken:

Eet wanneer je honger hebt een verzadigende gekookte maaltijd (vermijd snacken en ongekookt eten)
Zoveel mogelijk routine in je dag, vooral in de ochtend om de dag schoon te beginnen
Lunch de grootste/zwaarste maaltijd (dan is je agni het sterkst)
Dagelijks beweging (wandelen is het best)
Douche voor de maaltijd, nooit erna en vermijd ijsbaden.
Vermijd koud, rauw en zwaar eten (ijs, salades, pizza/cheeseburgers)
Gebruik kruiden en specerijen tijdens het koken, deze stimuleren de agni en maakt het eten beter verteerbaar.

De signalen van een goede vertering:

Dagelijkse gemakkelijke stoelgang (geen obstipatie, te droog en geen diarree, te nat)
Een hongergevoel voor elke maaltijd (en dat is niet het knorren van de buik, dat is te veel lucht (vata) in je systeem)
Een gevoel van energie en zin tijdens de dag
Uitgerust opstaan

Éen kleine verandering kan hele kettingreactie op gang brengen.

De tweede pilaar van gezondheid is slaap. Het is belangrijk om een goede, ongestoorde, herstellende nachtrust te hebben. Tijdens de slaap verteert je lichaam verder (zowel voeding als ervaringen en emoties), verwijdert het afvalstoffen (ama), bouwt en herstelt je lichaam en vult het je energie tank weer bij. Deze is vrij voor de hand liggend, maar zeker niet vanzelfsprekend voor iedereen. Vanuit Ayurveda zijn de uren tussen ongeveer 22 en 2 het belangrijkst om te slapen. Tijdens deze periode domineert de pitta energie (vuur) die zorgt voor verwerking van de dag en alle belangrijke herstelprocessen vinden dan plaats. Het mooie is dat een betere vertering én de juiste voeding je slaap verbetert en betere slaap je vertering verbetert. Al deze pilaren zijn met elkaar verweven, waardoor 1 kleine verandering een hele kettingreactie op gang kan brengen.

Voeding en leefstijl zijn essentieel in het verbeteren van je vertering en je weerstand, om vermoeidheid te verminderen.

De derde pilaar is energiemanagement. En in Ayurveda speelt ‘ojas’ daarbij een belangrijke rol. Dit kan je zien als jouw immuniteit/weerstand en vitaliteit. Als je veel weerstand hebt, zit je lekkerder in je vel en kan je meer hebben van stress, slechter eten etc. voordat het niet meer gebufferd kan worden en je ziek wordt. Met IgA heb je al een uitdaging gaande en speelt je weerstand een belangrijke rol in jouw welzijn.
Ojas bouw je op door goede voeding, nachtrust, eigenlijk alle dingen waarvan we weten dat ze écht goed voor ons zijn. Hierbij zie je de eerste 2 pilaren dus ook weer terugkomen. Een slechte nachtrust of vertering verminderen dus ook de opbouw van je weerstand. Dat maakt het belangrijk om bewust om te gaan met de weerstand of ojas die je hebt, omdat het tijd kost om te herstellen.

Al deze 3 pilaren komen dus samen met voeding en leefstijl en beïnvloeden enorm hoe jij je voelt. Met voor jouw kloppende voeding en leefstijl zal vermoeidheid afnemen én kunnen je nieren waarschijnlijk ook nog wat langer mee.

Mijn Verhaal

Zelf ben ik sinds mijn diagnose in 2019 met voeding en leefstijl aan de gang gegaan. Toen ik hoorde dat ik misschien IgA zou kunnen hebben nam ik het niet heel serieus, ik voelde me prima, dus dan kon ik toch geen nierpatiënt zijn? Nadat de diagnose bevestigd werd vertelde mijn toenmalige nefroloog mij dat ik van de kerst moest genieten en 2 januari het ziekenhuis in moest komen voor prednison behandeling om het eiwitverlies van 1,5 gram omlaag te krijgen. Daar schrok ik enorm van en begon te zoeken naar andere opties. Via facebook las ik dat er personen waren die met voeding en leefstijl bezig waren. Via-via kwam ik in contact met mijn huidige nefrologe, waarmee ik een goed en verhelderend gesprek had en die vond dat er nog ruimte was om met voeding te werken.

Dat werden 4 intense maanden van een strict dieet, een bloeddruk verlager en supplementen, met een eiwitverlies van 0,6 gram. Het dieet zelf was niet goed meer voor mijn algehele gezondheid na die 4 maanden, ik verloor gewicht en voelde me zwakker worden. In de periode die volgde werd het dieet minder strict, wat beter voelde, verlaagde het eiwit verlies verder en bleven we aanpassen.

Het idee om aan dialyse te moeten is een enorme motivator

Ik begon in 2021 mijn Ayurveda opleiding. De kennis hieruit verklaarde voor mij waarom het dieet werkte voor die periode en daarna niet meer. Ook begrijp en voel ik nu beter wat wel en niet bijdraagt aan mijn welzijn en hoe, op een intelligente en logische manier om te gaan met de elementen die mij gezondheid beïnvloeden. Het blijft een zoektocht en fine-tuning naar welke voeding en leefstijlaanpassingen wanneer wel en niet werken. Ook omdat dit met de seizoenen, leeftijd en levensfase verandert.

Mijn eiwit verlies is van ruim 1,5 gram naar momenteel zo’n 0,4 gram teruggebracht. En mijn nierfunctie zit momenteel rond de 35%. Ik neem nog steeds enkele supplementen en een bloeddrukverlager, ondanks dat mijn bloeddruk laag is. Het is zeker niet altijd makkelijk geweest, aangezien voeding zo’n sociaal aspect heeft (ik woon in een community) en gewoontes niet zo makkelijk te veranderen zijn. Maar voor mij was het idee om aan dialyse te moeten een enorm goede motivator om door te zetten. Het doel om het eiwit verlies omlaag te krijgen werd behaald en tot nu toe behouden. Ik ben enorm dankbaar voor de weg die ik af heb mogen leggen, alles wat het me heeft geleerd en gebracht en hoe ik me nu voel.

Als je de behoefte voelt om je verhaal of uitdagingen te delen, dan zou ik dat heel mooi vinden om te mogen horen. Je bent niet alleen, wat je ook op je bordje hebt.

Follow me on Facebook, Youtube, Instagram and Linkedin to see and learn more!